بررسی اثر محافظتی عصاره هیدروالکلی شاهی بر مسمومیت کبدی ناشی از استامینوفن در موش صحرایی

سابقه و هدف: استامینوفن یک داروی متداول ضد درد و تب است که در دوزهای بالا منجر به نکروز کبدی و کلیوی در انسان و حیوان می گردد. شاهی گیاهی با ترکیبات فلاوونوئیدی، آلکالوئیدی و خواص آنتی اکسیدانی است. در تحقیق حاضر، اثر محافظت کبدی عصاره هیدروالکلی شاهی در مسمومیت کبدی ناشی از استامینوفن مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: 42 سر رت نر در 6 گروه 8 تایی به طوری تقسیم شدند که به گروه اول (شاهد) و گروه دوم (مسموم) روز اول و دوم ساعت 8 صبح و 4 عصر حلال دارو ولی به گروه های سوم، چهارم و پنجم به ترتیب عصاره شاهی را در دوزهای200، 500 و 1000 میلی گرم برکیلوگرم وزن بدن داده شد و به گروه ششم (کنترل مثبت) سیلیمارین به میزان mg/kg 200 داده شد. سپس در روز دوم ساعت 10 صبح به تمامی گروه ها به جز گروه شاهد به میزان mg/kg400 استامینوفن به صورت خوراکی داده شد. پس از 24 ساعت جهت اندازه گیری alp (آلکالن فسفاتاز)، gpt (گلوتامات پیروات ترانس آمیناز)، got (گلوتامات اگزالواستات ترانس آمیناز)، مالون دی آلدئید (mda) و ظرفیت آنتی اکسیدانی سرم تهیه شد. بخشی از کبد جهت اندازه گیری فعالیت آنزیم کاتالاز و مطالعات هیستوپاتولوژیکی برداشته شد. از آزمون anova یک طرفه جهت آنالیز میانگین متغیرها در گروه ها استفاده شد. برای مقایسه گروه ها به صورت دو به دو از آزمونtukey استفاده گردید. یافته ها: alp، gpt، gotو mda سرم در گروه های دریافت کننده عصاره شاهی نسبت به گروه استامینوفن بدون درمان به میزان معنی داری کاهش یافت (001/0p<). در مورد gpt و alp این کاهش وابسته به دوز عصاره بود. ظرفیت آنتی اکسیدانی سرم و سطح کاتالاز کبدی در گروه های دریافت کننده عصاره شاهی و گروه سلیمارین به طور معنی داری (001/0p<) نسبت به گروه استامینوفن بدون درمان افزایش یافت. از نظرهیستوپاتولوژیک نیز، نکروز و ارتشاح لنفوسیتی درکبد گروه های دریافت کننده عصاره شاهی و گروه سلیمارین کاهش یافته بود. استنتاج: نتایج نشان می دهند که عصاره هیدروالکلی شاهی در بهبود مسمومیت کبدی حاد ناشی از استامینوفن نقش محافظتی دارد.